Dag 9 – Lunch bij Nomad en terug naar Café Clock

De dag vóórdat we terug moesten vliegen was aangebroken. Eerst gingen we nog even terug naar het Centre Artisanal waar ik even bevallig poseerde bij een fontein (die een beetje nat bleek te zijn, maar het was zonnig dus mijn rok droogde snel) , daarna kochten we babouches voor Arjo en mijn vader (die op Roemer paste) en toen liepen we nog even naar de werkplaats van de mijnheer waar Arjo een tas had gekocht (die naar kamelenpoep stinkt maar verder heel leuk is) want er zat een heel droog (en daardoor dunner) stukje leer in de schouderband. Dus hup, een andere schouderband erop gezet en toen heb ik bij die mijnheer een paar binnen-slofjes gekocht (slofjes voor buiten had ik al, maar nu dus ook voor in huis). We lunchen bij Nomad waar ik een vegetarische versie van het streekgerecht ‘pastille’ eet. De ‘gewone’ versie is vlees een groente in filodeeg met een zoete smaak. Nu houd ik normaal gesproken niet zo van zoet en hartig door elkaar, maar deze vegetarische versie met onder meer gegrilde paprika (vrij zoet van zichzelf natuurlijk) was erg lekker.
Na de lunch zijn we nog even langs de juwelier gelopen waar ik die éne te dure armband had gezien (een antieke zilveren Berber-armband ingelegd met gekleurd emaille) en Arjo heeft er zijn beste afding-skills op losgelaten. En nu ligt ie in het houten kistje dat we eerder hadden gekocht heel mooi te zijn.
Vervolgens gingen we terug naar het riad waar Arjo erachter kwam dat onze ‘wekker’ was neergestreken op ons hoofdeinde. Nadat hij daar even een foto van had gemaakt heeft hij ‘m de weg naar buiten gewezen.
Na een laatste keer lezen met onze voeten in het zwembad was het tijd om onze koffers in te pakken en daarna een taxi te nemen naar Café Clock om daar nog een keer te eten en te luisteren naar de jam sessies (onder het portret van de koning). Onze verhalenverteller van maandagavond bleek ook goed te kunnen zingen. Ze speelden vooral veel covers, dus zachtjes meezingen was onvermijdelijk.
De volgende ochtend renden we in de stromende regen naar de taxi van ‘onze’ chauffeur die ons naar het vliegveld bracht en zat de vakantie er alweer op.

Ben je net terug van je zomervakantie, zit er alweer een chocladeletter in je babouche

Ben je net terug van je zomervakantie, zit er alweer een chocladeletter in je babouche

Dag 8- Museum de Marrakesh en koranschool Medersa Ben Youssef

Het einde van de vakantie begon in zicht te komen dus gingen we onze Lonely Planet Gids door om te kijken wat we volgens de samenstellers nog móesten zien. Dat werd voor deze dag het Marrakesh Museum en de oude koranschool. Die liggen vlak bij elkaar en waren dus goed te combineren. De entree is iets duurder dan bij de meeste musea (meestal is het 10 dirham, iets minder dan een Euro) maar er schijnt een combinatie-ticket te koop te zijn (daar kwamen we achteraf achter).
Voordat we het museum in gingen gingen we nog even lunchen op een plek waar we héél lang moesten wachten en het eten behoorlijk waardeloos was (voor het eerst deze vakantie) maar waar ik uit verveling wel wat mooie plaatjes van de souk en de fruitmarkt kon maken.
Het Marrakesh Museum was een mooi gebouw (dankzij een mecenas helemaal gerestaureerd) maar de collectie viel wat tegen;  meer potten en andere ambachtsproducten en wat aardige moderne kunst. IMG_2997

De oude koranschool wordt nu niet meer gebruikt in zijn oorspronkelijke functie maar is ongetwijfeld één van de meest gefotografeerde plekken in de stad. Er valt voor de liefhebber van mooie tegeltableaus, fraai houtsnijwerk en mooi gewelfde deurposten dan ook veel te zien. De naam Ben Joesoef is afgeleid van de Almoravidische sultan Ali Ben Joesoef, die regeerde van 1106 tot 1142. In de hoogtijdagen huisvestte de school 900 leerlingen en was daarmee de grootste koranschool van Afrika. Zo groot als de school was, zo klein waren de cellen waar leerlingen in ‘woonden’ en studeerden. Ik zal nooit meer klagen over de studentenkamer waar ik 6 jaar in woonde.

’s Avonds aten we op het dak van het restaurant un Déjeuner à Marrakech, naast Porte du monde waar we de dag daarvoor hadden geluncht. Hier hebben we weer heerlijk gegeten (verse vis!). De volgende dag is alweer onze laatste voordat we terug moeten..

 

Dag 7-Dar Si Said, lunch bij Porte du Monde, mokken en verhalen bij café Clock

Onze nieuwe kamer is rustiger dan de vorige waardoor de ’s nachts niet meer wakker worden door een vrouw die een kind er luidkeels van langs geeft en we om 6 uur ’s ochtends de oproep tot gebed nog wel horen maar het niet meer klinkt alsof er ’35 koeien in onze kamer staan te loeien'(woorden van echtgenoot, ik ben hier niet aansprakelijk voor). Dus worden we gewekt door lieve kleine vogeltjes. We beginnen weer met een uurtje lezen op het dak van het hotel (nee, daar zijn dit keer geen foto’s van, ik had een blauw hemdje aan, weet u nog?) waarna we besluiten om Dar Si Said te bezoeken. Dit museum is het voormalig woonhuis van de broer van de bewoner van het Bahia Paleis. In Dar Si Said is een collectie te zien aardewerk, juwelen uit het Atlas gebergte en bijzondere tapijten. Zelf vonden we het vooral interessant om de mooie tegelmozaïeken en het woonhuis zelf te bekijken (en Arjo vond het leuk om een musje te photobomben).
De foto erna, van wat eruit ziet als een hele grote tol, is van een kaarsenstandaard, die stond tijdens feesten in het midden van de zaal en de mannen dansten daaromheen. Een verdieping hoger zaten de vrouwen en via de strategisch opgehangen spiegels konden zij de mannen zien maar de mannen hen niet.
Daarna was het tijd voor een lekkere lunch op het dak Café porte du monde waarna ik in een winkeltje vlakbij een veel te dure armband zag. Niet meer aan denken, we ‘moesten’ nog een Starbucks mok kopen. Dat kon in de nieuwe stad in de buurt van het overdekte winkelcentrum.
Toen we de nieuwe stad weer zat waren zetten we koers naar Café Clock in de Kashba, een tip van Lori, de eigenaresse van het Henna Art Café. Dit hippe en gezellige café is te vinden in een oud schoolgebouw en ’s avonds zijn er vaak culturele activiteiten, we moesten er volgens haar zéker op maandag naar toe want dan was het storytellernight.
In vroeger tijden was het zo dat op het plein Djeema el Fna ’s avonds vele verhalenvertellers aan het werk te zien waren. Hikayat (vertellen) was een gewaardeerd onderdeel van de Marokkaanse cultuur. Maar omdat voorstellingen op het plein meer een meer op toeristen zijn gericht verdwenen de vertellers (die in één van de Marokkaanse talen hun verhalen vertelden). Café Clock heeft één van deze mannen van het plein gehaald en hij heeft jonge mensen, die goed Engels spreken, opgeleid.
Tijdens de avond werden er eerst twee verhalen in het Engels verteld, daarna vertelde Haj Ahmed een verhaal in het Arabisch.
Dit alleen was al een reden om er naartoe te gaan maar het eten was ook nog eens heerlijk en het personeel heel vriendelijk, enthousiast en geïnteresseerd. Toen we hoorden dat één van de verhalenvertellers op woensdag een jamsessie zou hebben met zijn band zeiden we dat we, ishallah terug zouden komen.
IMG_2978

Dag 6-Maison Photograpique, Henna Art Café en Pepe Nero

We begonnen de dag weer rustig, met lezen op het dakterras van het hotel
IMG_2917 (hebben jullie me al gevonden?), wat tot een uurtje of 11 lekker was, daarna werd het te warm om in de zon te zitten en besloten we ‘iets’ te gaan doen.
Dat iets werd het fotografiemuseum en onderweg daarnaartoe hebben we nog een pot black soap (een vloeibare zeep die je huid goed reinigt) en wat aardewerken schaaltjes gekocht. Als we tapas eten dan gebruiken we altijd schaaltjes die we gekocht hebben tijdens vakanties. Zo hebben we een bakje van Lesbos en uit Barcelona (en in Zweden kocht ik een schaaltje waarin ik altijd mijn chocola bewaar, maar dat heeft niets met tapas maar alles met een eerste levensbehoefte te maken) en nu dus ook uit Marrakesh.
Het Maison Photographique was geen uitgebreid museum, maar het gebouw was mooi (met heerlijk dakterras was we gewoon nog even verder gingen met lezen) en de collectie bevatte veel historische portretfoto’s van leden van de diverse stammen die Marokko rijk is. Van mijn favoriete foto was geen ansichtkaart te verkrijgen dus heeft Arjo even een foto van een foto gemaakt.
Sowieso zou men wel wat hulp kunnen gebruiken op het gebied van ‘hoe laat ik toeristen helemaal leeglopen in mijn museumwinkeltje’ Het enige dat je meestal kopen kunt zijn wat vergeelde ansichtkaarten en veel musea hebben niet eens een winkeltje. Mijn tip: brillendoekjes met de tegelpatroontjes erop, loopt geheid als een malle. En voor het Maison Photographique? Wat dachten jullie van een kalender?
IMG_2928

Nadat we onze fles water hadden leeggedronken op het dakterras (met de beroemde moskee op de achtergrond) gingen we voor de derde keer deze vakantie naar het Henna Art Café, dit keer niet alleen om iets te eten (hoewel ik de auberginekaviaar natuurlijk niet oversloeg) maar ook om mijn henna-tatoeage te laten zetten.
Zo rond de eeuwwisseling waren de henna-tatoeages in Nederland heel populair en heb ik enige vaardigheid gekregen in het zetten, met behulp van een saté prikker (nee, niet om mee in je huid te prikken maar om als ‘pen’ te gebruiken en mee te tekenen) maar bij lange na niet het niveau bereikt van de twee kunstenaars die in het Henna Art Café werken. Op internet had ik een voorbeeld gevonden van wat ik ongeveer wilde: een vogel (natuurlijk).
Fouzia gaf er haar eigen draai aan waardoor het echt háár ontwerp werd. Daarna even laten drogen achter de ventilator en insmeren met een mengsel van suiker en citroensap. Zo moest het 6 tot 8 uur drogen, dus vlak voor het slapengaan mocht ik de pasta eraf krabbelen. Sowieso wel zo slim want als je met de henna er nog op zou gaan slapen dan kán het wel eens zo zijn dat de eigenaren van je riad of hotel je de rekening van de lakens presenteren.
Mocht je Marrakesh willen bezoeken en ook een henna-tatoeage wil nemen: het henna art café is daarvoor de juiste plek. Niet alleen omdat de medewerkers heel getalenteerd zijn maar ook omdat ze met 100% natuurlijke henna werken in tegenstelling tot de vrouwen op het plein die vaak gebruik maken van ‘black henna’ die aangelengd is met inkt (in het gunstigste geval) of andere rommel. Als je van enge ziektes houdt dan moet je black henna maar eens Googelen.
’s avonds zijn we nog een keer bij Pepe Nero gaan eten, we hadden nog niet alles op de kaart gehad.

Morgen gaan we weer naar de nieuwe stad en volgen we voor de avond de raad op van Lori, de eigenaresse van het Henna Art Café

Dag 5-winkelen, tombes Saadiens en lunch bij Café Kashba

En op de vijfde dag was het zover: de Crohnie kreeg last van ‘reizigersziekte'(wat gewoon wil zeggen ‘diarree op vakantie). Ik had toch echt alles goed gedaan: water alleen uit flessen, ijsklontjes mijden als de ziekte, een lintje om de kraan (Arjo: ‘wat is stomme lintje, kan dat weg?’) zodat ik ook tijdens het tandenpoetsen niet tot de verleiding zou komen om mijn borstel onder de kraan te steken (met een Bobble kun je heel goed een paar druppeltjes doseren voor over de borstelhaartjes) en handen schoongemaakt met desinfecterende gel. Al snel bedacht ik me twee mogelijke oorzaken: óf het eten op het plein was toch niet zo’n goed idee (één van de anderen kreeg ook buikklachten maar had wel iets heel anders gegeten) óf ik heb tijdens het badderen in de hamam water binnen gekregen toen ik wat modder tussen mijn tanden weg wilde halen.
Dus vandaag maar even noodgedwongen een dagje rustig aan. ‘Wat wil je doen?’ vroeg de echtgenoot. Nou, als ik het toch zeggen mag… Dus gingen we weer terug naar het Centre Artisan en heb ik die tas gekocht die ik de eerste dag zag (een leren met handje van Fatima erop) en een paar leren pantoffels. Ik kreeg er van de leerbewerker als cadeau een leren bladwijzer bij. Toen ik daarop heel enthousiast in mijn beste Frans zei dat ik daar heel blij mee was omdat ik graag lees kreeg ik er nóg één.
Bij een ander winkeltje kocht Arjo een leren tas (die naar kamelenpoep stinkt, nu nog steeds) en weer verderop zijn we ‘los’ gegaan bij een houtbewerker die prachtige kistjes maakte waar verschillende delen van een boom in patronen zijn ingelegd.
Met onze buit gingen we even terug naar het hotel en toen dapper door naar de Tombes Saadiens. In dit mausoleum uit de 16e eeuw liggen 4.476 leden van 60 generaties van de Saadi familie begraven. Toen er een andere familie aan de macht kwam is dit complex afgesloten en verborgen. In 1917 zijn ze vanuit de lucht herontdekt en hersteld.
IMG_2889
Veel vrouwelijke bezoekers waren nog het meest verrukt van de moederpoes die haar twee jonkies te drinken gaf, dus daar hebben we ook maar een foto van gemaakt.
In de buurt van de tombes is overigens een prachtig, splinternieuw en brandschoon openbaar toilet te vinden (waar ze ook desinfecterende handengel verkopen).
Voor een (late) lunch strijken we neer op het dakterras van het Kasbah cafe waar je een mooi uitzicht hebt over de Kasbah (het deel van de stad waar de sociale bovenlaag woonde). We hebben talloze pogingen gedaan om het allermooiste ‘saampje’ te maken, aan jullie de keuze welke het beste gelukt is.
Weer terug in het riad liet de eigenaar ons een grotere kamer zien (wij sliepen in de kleinste die ze hebben). Ja, erg mooi. Of we die wilden hebben, hij stond de rest van ons verblijf anders toch leeg… Nou dat wilden we wel (ik heb toen in mijn beste Frans uitgelegd dat het onze lune de miel was, dat begrijp hij gelijk en wenste ons veel geluk).
Na de verhuizing van de ene kamer naar de andere was ik moe en wilde ik alleen wat yoghurt en fruit eten en mijn buik verder met rust laten. Dus dat is Arjo gaan halen en een soort ‘kapsalon’ voor zichzelf, wat we op het bankje van ons nieuwe binnen-buiten-balkonnetje hebben opgegeten.
IMG_2814
Hij had ook nog Marokkaanse koekjes meegenomen waar ik er ééntje van nam, de rest hebben we de volgende ochtend bij de thee gegeten.